Samenvatting
Doel
Aanpak
Resultaat
Leerpatronen
De ambitie van de Nederlandse overheid in 2018 was het creëren van een rookvrije generatie: 0 jonge rokers in 2040 en van de volwassen Nederlanders mocht maximaal 5 procent nog roken. De plannen werden vastgelegd in het Nationaal Preventieakkoord. Jaarlijks sterven 20.000 Nederlanders aan roken of meeroken.
De overheid heeft een aantal maatregelen getroffen om de doelstellingen te gaan halen. De prijs van sigaretten werd verhoogd en de overheid beperkte het aantal verkooppunten. Sigaretten mochten niet meer in zicht verkocht worden in de supermarkt vanaf 1 juli 2020. Sinds augustus 2020 geldt er een rookverbod op schoolterreinen. Op andere verkooppunten dan de supermarkt geldt het uitstalverbod sinds 1 januari 2022. Sigarettenautomaten zijn ook verboden sinds diezelfde datum. Vanaf 2024 mogen sigaretten helemaal niet meer in de supermarkt verkocht worden.
In tegenstelling tot successen in het buitenland, blijven de resultaten in Nederland weg. 20 procent van de Nederlands rookt en er zijn zelfs stijgende cijfers te zien bij jongeren en jongvolwassenen. Dit is onder meer te wijten aan de toenemende populariteit van e-sigaretten, vapers en dampers. In de leeftijdsgroep 20 tot en met 24 jaar rookt zelfs een derde. Tobacco Conrol Scale publiceerde een ranglijst die aangeeft in hoeverre een land maatregelen neemt om het roken tegen te gaan, Nederland belandde hier op de veertiende plaats. Hiermee zit Nederland tussen Bulgarije en Roemenië in, geen goede positie. De afgelopen vier jaar is er dus amper vooruitgang geboekt. Volgens Marc Willemsen, hoogleraar Tabaksontmoediging aan de Universiteit van Maastricht ligt dat vooral aan dat de overheid niet genoeg duidelijkheid schept over de regels. Zo is binnen roken in de horeca verboden, maar zijn er toch cafés waar je wel mag roken of die rookruimtes hebben. Lies van Gennip, directeur van Stivoro (Stichting Volksgezondheid en Roken) geeft aan dat er niet genoeg geïnvesteerd wordt in antirookcampagnes en dat er daarnaast sprake is van een te begripvolle houding naar rokers. Longarts Wanda de Kanter vindt dat het te makkelijk is om aan sigaretten te komen. Zij vindt dat Australië het beter doet door het lagere aantal verkooppunten. Engeland doet het ook goed volgens Willemsen: zij hebben geen rookruimtes en hogere prijzen voor pakjes sigaretten en steken een deel van de accijnzen in ontmoedigingscampagnes in plaats van dat alles rechtstreeks naar de schatkist gaat, zoals in Nederland. Volgens hem is het te wijten aan corona en het lange voortduren van het demissionaire kabinet dat er veel te weinig is gebeurd om het antirookbeleid te laten slagen. Gezondheidsorganisaties slaan alarm en adviseren de prijs van sigaretten ieder jaar met 10 procent te verhogen, volgens Wanda de Kanter zijn structurele prijsstijgingen een effectieve manier om roken te ontmoedigen. Een reden dat de prijzen van sigaretten niet genoeg gestegen zijn is volgens de Kanter het lobbyen door de tabaksindustrie. Volgens haar moet hier een verbod op komen, anders heeft de overheid geen controle.
Roken is de nummer 1 te voorkomen oorzaak van ziekte en sterfte in Nederland. De overheid kwam in 2018 met het Nationaal Preventieakkoord dat ervoor moest zorgen dat in 2040 geen enkele jongere nog zou roken en slechts 5 procent van de volwassenen. Vier jaar later is er nauwelijks voortgang geboekt en streven andere landen Nederland voorbij in hun antirookbeleid.
Reacties (0)